Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburu Beatriz Artolazabalek bere sailak 2023an kudeatuko dituen aurrekontuen berri eman du gaur Legebiltzarreko batzordean. Datu aipagarrienen artean, Artolazabalek iragarri du bere aurrekontua %22 handituko dela, 523 milioi eurotik 638 milioi eurora, hau da, bere kontuetan 115 milioi gehiago.
“Aurrekontu horiek pandemiak eragindako egoera zailaren ondoren Ukrainan gerra eragin duen ziurgabetasunak eragindako beharrei erantzuten diete”, esan du Artolazabalek, bere hitzaldiaren hasieran, Pedro Aspiazu Ogasun eta Ekonomia sailburuak aurrekontuen proiektua aurkeztean egindako hitzak gogorarazi ditu: “2023ko kontuetan, 10 eurotik zortzi gizarte-gasturako dira”.
Bere hitzaldian, sailburuak bere saileko programak garatzeko aurrekontuko zenbatekoak banakatu ditu arloka, zuzendaritzaka, eta bereziki nabarmendu du Gizarte Politiken Sailburuordetzaren igoera-portzentajea, % 70etik gorakoa.
Hala, gizarte-politikei esleitutako 262,5 milioietatik, langileen kapitulua barne, 257,4 milioi pertsonak zaindu eta artatzeko programa eta ekimen askotarako erabiltzen dira. I. kapitulua kontuan hartu gabe, Gizarte Zerbitzuen Zuzendaritzak 91,5 milioi euro izango ditu (2022an baino 24,5 gehiago), eta horietatik 8 milioi baino gehiago Europak finantzatuko ditu, Suspertze eta Erresilientziarako Mekanismoaren bidez. Zuzendaritza honek bere gain hartzen ditu GLLen, energia- eta elikadura-pobreziaren programen,BetiON zerbitzuaren eta Hirugarren Sektorearekiko harremanen hazkundea, Elkarrizketa Zibilaren Mahaiaren eta Sareen Sarearen bidez.
Familien eta Haurren Zuzendaritzak 79 milioi euro gehiago izango ditu, 150,3 milioi eurora iritsi arte; batez ere, “hilean 200 euro gehiago emango zaizkielako 0 eta 3 urte bitarteko seme-alabak dituzten familiei”, Artolazabal sailburuak azaldu duenez. Zuzendaritza hori arduratuko da, halaber, Barnahus proiektua, bateragarritasun-planak garatzeko enpresentzako laguntzak, Haurren Berme Estrategia eta Aukerak Suspertzen programa sustatzeaz, besteak beste.
Azkenik, Migrazio eta Asilo Zuzendaritzak 15,4 milioi eurotik gorako zenbatekoa izango du, eta programa hauek bultzatuko ditu, besteak beste: Trapezistak, Loturak, Urretxindorra (gizarte-aholkularitza), Aholku Sarea, Harrera, Babes Komunitarioa eta Isuri Funtsaren laguntzak Ukrainiaren inbasioak eragindako pertsonei.
Justizia, Espetxeen Kudeaketa eta Aukerak
Azalpen banakatuan, Beatriz Artolazabalek Justizia Sailburuordetzari zuzendutako partidei buruzko informazioa eman du. Partida horietan, gainera, espetxeen kudeaketa eta Aukerak ere sartzen dira. Justiziara bideratutako zenbatekoa 224,9 milioi eurora iritsi da, horien artean, Berreskuratzeko eta Erresilientziarako Mekanismoko funtsetatik datozen bost milioi euroak.
“Profesionalak, digitalizatua eta egoitza iraunkorretan aitortuko dituen justizia lortzeko, gure aurrekontuetan hainbat ekintza aurreikusten dira, hala nola, Lehen Auzialdiko epaimahaiak eta justizia-bulegoak udalerrietan kokatzeko egokitzapenak egitea; epaileak, fiskalak eta gainerako langileak prestatzeko hitzarmen berriak; euskararen erabilera Justizian sustatzea; oposiziogileei bekak ematea eta AMEE (Auzitegiko Medikuntzako Euskal Erakundea) modernizatzea”, esan du Artolazabalek. Gainera, egoitza judizialetako eta adingabeen zentroetako segurtasuna hobetzeaz ere hitz egin du, eta martxoan espediente judizial elektronikoa ezartzeaz.
Sailburuordetzak Gazte Justiziaren aurrekontua handituko du, Biktimari Laguntzeko Zerbitzua finkatuko du eta desgaitasuna duten pertsonentzako laguntza handituko du.
Espetxeei dagokienez, aurrekontua 71 milioi euro ingurukoa izango da, euskal eredua garatzen jarraitzeko. 2023an egin beharreko ekintza ugarien artean daude transferitutako langileak lanean hastea, berdintasun-planak, egokitze-lanak, zigorren zerbitzua indartzea eta neurri alternatiboak. Sailburuak puntu honetan azaldu duenez, “erdi-askatasuneko erregimenetarako etxebizitza komunitarioen sareari” jarraipena emango zaio, diru-laguntzak %28 handituz eta plaza erabilgarriak 42tik 100era pasatuz.
Bestalde, Aukerak – Birgizarteratzeko Euskal Agentziak 16 milioi izango ditu prestakuntzarako, orientaziorako eta enplegagarritasuna sustatzeko, eta lantegiak eta lan egindako orduak gehitu egingo ditu.
“Gure ibilbide-orrian urratsak egiten jarraitzen dugu euskal espetxe-eredua egia bihurtzeko”, esan du Artolazabalek kapitulu hau ixteko.
Giza eskubideak, memoria eta lankidetza
Giza Eskubideen, Memoriaren eta Lankidetzaren Sailburuordetzaren aurrekontua 63 milioi eurokoa da, besteak beste, Udaberri 2024 Bizikidetza Plana, bere politiken ardatza, ezartzen jarraitzeko.
Giza Eskubideen, Biktimen eta Aniztasunaren Zuzendaritzak (7,5 milioi), Gogora-Memoriaren Euskal Institutuak (5,2 milioi) eta Lankidetzaren Euskal Agentziak (e-Lankidetza) (50,4 milioi) osatzen dute partida.
Bere hitzaldian, Artolazabal sailburuak Gogoraren zenbait ekintza nabarmendu ditu, hala nola Turtziozeko La Puente jauregia erosteko aukera, azken hilabeteetako exhumazio kopuru handia kontuan hartuta DNA Bankua indartzea, edo Martxoaren 3ko Fundazioari 290.000 euro ematea eta bere oroimen-espazioa proiektua.
Emakunde – Berdintasuna
Beatriz Artolazabalek berdintasunaren arloan nabarmendu duenez, “hauxe da Berdintasunerako eta Indarkeriarik Gabeko Bizitzetarako Legearen bigarren aldaketa onartu ondorengo lehen aurrekontua; lege adostu hori berdintasunerako politikak ezartzeko eta Euskal Agenda Feminista abian jartzeko tresna da”.
Ildo horretatik, aurrekontuak Nazio Batuen Generation Equality ekimenaren bidez sortutako Berdintasunerako Itunaren sozializazioan eragiten du. Aipatutako Agenda Feministarako eta BerdintasunarenBelaunaldia proiekturako (#Berdinaldia) partidak sartu dira. Proiektu horrek berdintasunaren belaunaldi berria ordezkatzen du, neska eta mutil gazteen inplikazioarekin.
Eusko Jaurlaritzako Berdintasunerako lehen sailburuak Emakundek datorren urtean izango duen aurrekontua 7,8 milioi eurokoa izango dela adierazi du, Ireki Lehioak edo Jabetuz bezalako programak garatzen jarraitzeko.
Ildo horretatik, eta emakumeen aurkako indarkeria matxistari aurre egiteko, sailburuak 9 milioi euroko inbertsioa egingo du Sailak borroka horretan, Emakundek eta bere ardurapeko zuzendaritzek zeharka garatutako ekimenen bidez; besteak beste, Satevi-900 840 111, Beldur Barik, Biktimari Laguntzeko Zerbitzua eta indarkeria matxistagatik diren umezurtzentzako laguntzak.
“Aurrekontu horiek pertsonen egungo beharrei erantzuten diete”, esan du bere azalpenaren azken zatian, “eta pandemia betean sortutako programa egiturazkoak bihurtzen dituzte, oso tresna erabilgarriak baitira desberdintasunen aurka borrokatzeko; Hirugarren Sektore Sozialarekin egindako akordioaren ondorioz sortutako programak”.
“Orainaldian pentsatzen dugu, baina etorkizunera begiratzen dugu”, ondorioztatu du Beatriz Artolazazal sailburuak.
