Askotan, ‘hondakin’ terminoak konnotazio negatiboa du eta kudeaketa-gastu bat du lotuta. Hala ere, eredu zirkularragoak eta industria iraunkorragoak lortzeko bidean, plastikoak benetan diren aukera gisa ikusten hasi behar dira: baliabide bat. Ideia horrekin jaio zen Birziplastic 2019an, Unai Simon ko-fundatzaile eta merkatu berrien garapenerako zuzendariaren eta Mikel Llona bazkidearen eskutik.
Helburua hondakin industrial plastikoen kudeaketaren beharra modu egokian betetzea izan zen, hau da, “balioa handitzea eta enpresek beren balio-katean berriro sartzeko moduan tratatzea, ekonomia zirkularra sustatuz eta, aldi berean, zabortegietan amaitzen den plastikoaren ehunekoa murriztuz”, Simónek azaldu duenez.
Balmasedan du fabrika eta Simónek azaldu du eskualdean Birziplastic existitzeko beharra “plastiko teknikoari ematen zaion erabilera okerretik sortu” dela, “balio handiko materiala baita, eta ez da balorizatzen ekoizpen-prozesuetan berriz sartzeko“. Fabrika horretaz gain, joan den urrian bulego berriak inauguratu ziren Bilboko BAT|B Accelerator Tower-en, “bezeroengandik hurbilago egoteko eta horien ekonomia zirkularrari irtenbidea emateko”. Neurri handi batean automobilgintzako injekzio plastikoko enpresetatik datozen profesionalez osatutako plantilla duenez, “plastiko teknikoaren balioa, haren propietateak eta gure bezeroentzat balioa izan dezaten bete behar dituzten baldintzak ezagutzen ditugu. Hizkuntza bera hitz egitean eta haien kezkei aurrea hartzean, haiengan lasaitasuna eta konfiantza sortzen dugu”.
Hiru urte hauetan, Birziplasticek 2.000 tona hondakin kudeatu ditu. Jasotako materialen % 95i balioa handitzea lortu du, erabat berreskuratuta eta berriro erabiltzeko moduan. Enpresa da, gainera, Euskadin hondakin ez-arriskutsuen kudeatzailearen baimena duen bakarra (EUX/006/22).
Baina Birziplastic enpresarentzat erronkarik handiena “Zero Hondakineko Euskadi” bat da, non hondakin plastiko industrialen % 100 errebalorizatu eta behar bezala kudeatuko diren, horrela baliabide plastiko zirkularreko iturri bat sortuz euskal ehun industrial osoarentzat. “Automobilgintzaz gain, hondakin mota hori sortzen duten industria-sektore ia guztietan lan egiten dugu: aeronautikan, portuetan, udalerrietan eta abarretan, eta ikertzen eta berritzen jarraitzen dugu, gero eta familia polimeriko eta industria-plastiko konplexuagoetako hondakinei irtenbidea emateko”.
I+G lehentasunetako bat da Birziplasticentzat, eta, horregatik, hainbat Hazitek proiektutan parte hartu du. “Hiru urte hauetan hainbat programa teknologikotan parte hartu dugu, tokikoak, nazionalak eta europarrak, eta, horren ondorioz, Zientzia eta Berrikuntza Ministerioak ETE berritzaileen zigilua onartu digu”, Simónek azaldu duenez. Tokian-tokian, Replastic, Cirmat eta Footplastic bezalako proiektuak nabarmentzen dira.
Azken horren buru Birziplastic da, eta euskal industria-sareko beste kide batzuek ere parte hartzen dute, hala nola MIK S. Coop, Aclima, Emaús, Fagor Electrónica, Kaytek eta Plásticos Clossa enpresek. “Gure lantegian IoT eta BlockChain plataforma bat ezartzea du helburu, plastiko tekniko industrialaren monitorizazio adimenduna, ebaluazioa eta ihesen iragarpena egiteko, neurri zuzentzaileen proposamenak sortzeko aukera emango duena, kutsadura plastikoari helduko dion eta material plastikoen balorizazioa erraztuko duen eredu eraginkor baten bidez, manufaktura-industrian berriro sartuz”, azaldu du Simónek.
Horrelako proiektuen bidez ez ezik, Birziplastic bere ingurunearekiko harremanean ere oinarritzen da, eta Aclima, Espainiako Plastikoen Zentroa eta Enkarterri Group, Enkarterrietako eskualdeko enpresa-elkarteko, bazkide-kolaboratzailea da.
Basque Circular Summit 2022an parte-hartzea
Joan den azaroan Basque Circular Summit egin zen, ekodiseinuari eta ekonomia zirkularrari buruzko kongresua, ‘Circulares/Zirkularrak’ erakusketarekin batera. Bertan ikusgai zeuden produktuen artean, Birziplasticek % 100 birziklatutako hiru lehengai erakutsi ziren, bakoitza jatorri desberdinekoa: industria-hondakinetatik, udal-hondakinetatik (tapoi solidarioak) eta itsasotik (arrantza-sareak) abiatuta.
Simónen ustez, arrantza sareetatik abiatuta % 100 birziklatutako lehengaia nabarmentzen da: “Leartiker ikerketa zentroarekin elkarlanean aritzen gara birziklatzaile gisa Circular Seas proiektuan, itsasoko hondakin plastikoak berrerabiltzeko estrategien bila. Hondakin horiek biltzeko aukerak definitzen ditugu, eta balorizazio-teknika desberdinak aztertzen ditugu, produktu berritzaileak sortzeko”. Proiektu hau dagoeneko industrializatzen ari da euskal kostaldean, eta, horren bidez, Birziplastic hondakina biltzen ari da Euskadiko lau arrantza-portu handietan (Hondarribia, Getaria, Ondarroa eta Bermeo): “Arrantza-sareak bildu eta balioa handituko diegu bigarren mailako lehengai bat sortzeko, Leartikerko Blanca Lekube Circular Seas proiektuaren zuzendariarekin batera Basque Circular Summiten produktu zirkular gisa aurkeztu genuena bezalakoa”.
Etorkizunari begira, Birziplasticek berrikuntza-estrategia zehaztu berri du datozen urteetarako. Estrategia hori egungo egoera sozioekonomikoan, bezeroen beharretan eta Eusko Jaurlaritzak Garapen Iraunkorreko Helburuen ondorioz ezarritako ekonomia zirkularraren jarduera-planean oinarrituko da. “Gure bezeroek beren prozesuetan gero eta materia birziklatu gehiago sartzea eskatzen digute, Europako jasangarritasun- eta birziklagarritasun-neurri gero eta handiagoek bultzatuta. Horregatik, 2023an egin beharreko lehen erronka Balmasedako gure lantegian estrusio-linea bat sartzea da. Horrela, bigarren mailako lehengaiak birrintze-prozesuaren galauts formatuan hornitzeaz gain, estrusio-lerro baten pellet formatuan ere hornituko ditugu. Estrusio-lerro horrek material granzeatuaren gasak eta inorganikoak homogenizatu, plastifikatu eta ezabatzen ditu estrusio-multzoan zehar. Horrela, balio erantsi handiko azken produktu bat lortuko dugu”, amaitu du Simónek.
SPRI Taldeak euskal enpresen I+G bultzatzen du tresnekin, aktiboekin, laguntzekin, lantalde eta aliantzekin, ikerketa sustatzeko eta teknologia berriak sortzeko. Elkartek, Emaitek edo Hazitek bezalako I+Grako laguntza programak kontsulta itzazu.
