Errekurritu egiten du EAEri Estatuko Zerga Administrazioaren aplikazio bat ezartzen dion xedapena Berreskuratze Funtsei lotutako dirulaguntzak eta kontratuak izapidetzeko
Xedapen gehigarria Eusko Jaurlaritzaren betearazpen lanetan sartzen da, eta euskal autogobernua urratzen du
Halaber, Gobernu Kontseiluak eskumenik ezaren errekerimendu bat igorriko dio Estatuari, 2023ko Estatuko Aurrekontuen Legearen xedapen gehigarria garatzeko agindu bat indargabetu edo alda dezan
Gobernu Kontseiluak baimena eman du gaur Konstituzio Auzitegian konstituzio kontrakotasuneko errekurtsoa jartzeko 2023rako Estatuko Aurrekontu Orokorren Legearen xedapen gehigarri baten aurka. Xedapen hori Eusko Jaurlaritzaren betearazpen lanetan sartzen da eta euskal autogobernua kaltetzen du. Olatz Garamendik zuzentzen duen Gobernantza Publiko eta Autogobernu Sailari atxikitako zerbitzu juridiko zentralek uste dute urratu egiten direla euskal eskumenak. Izan ere, Estatuak tresna informatikoak ezartzen ditu diru-laguntzen eta kontratuen prozeduretan Eusko Jaurlaritzaren zeregin exekutiboak egiteko.
Errekurritzen den xedapena 2023ko Aurrekontuei buruzko Estatuko Legearen 112. xedapen gehigarria da. Xedapen horrek, aldez aurretik kontsulta egin gabe, Euskal Autonomia Erkidegoari ezartzen dio Zerga Administrazioko Estatu Agentziaren (AEAT) aplikazio bat erabiltzea euskal organoek Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Planeko (PRTR) funtsak gauzatzeko ematen dituzten diru-laguntza eta kontratu guztiak izapidetzeko.
Estatuko informatika tresna honen xedea da automatikoki ebaluatzea euskal kargu eta enplegatu publikoek laguntza eskatzaileekin edo lizitatzaileekin izan ditzaketen interes gatazken arriskua, Europako funts horiek banatzerakoan. Gobernu Kontseilu honetako kideak ere Zerga Agentziaren plataformaren zenbaketaren mende daude zuzeneko diru-laguntzak ematerakoan.
Horretarako, EAEk bere tresna propioa garatzeko eskumena eta gaitasun teknikoa du, eta hala aitortu behar zaio; edo, hala badagokio, Euskadik Estatukoa erabil dezake, Zerga Agentziarekin egindako hitzarmen baten bidez. Horregatik, Gobernantza Publiko eta Autogobernu Sailari atxikitako zerbitzu juridiko zentralek xedapenaren aurkako errekurtsoa jarri dute Konstituzio Auzitegian, Estatuak, AEATren bitartez, alde bakarrez ezartzen duelako euskal enplegatuen eta karguen inpartzialtasunari buruzko Estatu kontrol tresna bat, beren eginkizunak betetzean. Beraz, AEAT betearazte lana egiten ari da, hau da, langile eta kargu autonomikoen abstentzioaren gaineko kontrola egiten ari da, baita interesdunen bazterketaren gaineko ondorioak ere, eta hori eskumenak banatzeko arauak urratuz egiten du.
Tresna informatikoen inposizioa
Gainera, Eusko Jaurlaritzako zerbitzu juridikoek ohartarazi dute arriskutsua dela euskal prozeduretan Estatuko tresnak ezartzeak modu baketsuan onartzea. Prozesuak automatizatzeko eta adimen artifizialeko egungo tresna informatiko automatizatuak administrazio autonomikoak garatutako izapide batzuk inplementatu daitezke eta inplementatuko dira zeregin askotan, eta Estatuak, azkenean, erabilera inposatu dezake gure administrazioan. Horrek esan nahi du EAEk esleituta dituen zeregin publikoetan esku-sartze ez legitimoa izango litzatekeela, Estatuak gure prozeduretan jarduketa material exekutiboak egingo lituzkeelako, Gernikako Estatutuak aitortzen duenaren aurka.
Horrekin batera, Estatuko Aurrekontuen Legearen xedapen gehigarri horrek kontsulta eginkizunak esleitzen dizkie iruzurraren aurkako zenbait batzorderi, baina horiek ez dira EAEn ezarri, ez baitago horretarako betebeharrik. Organo horiek iruzurraren aurkako planetako neurri gisa aurreikusi dituzte ministerioek, eta Gobernu Kontseiluak onartutako iruzurraren aurkako neurrien gure planak ez du aukera hori hautatu. Beraz, EAEk bere burua antolatzeko duen gaitasuna erabat aintzat ez hartzearen emaitza da.
Azkenik, Estatuko Administrazioko Kontu-hartzailetza Nagusiari emandako ahalmen zabalen aurka ere erreakzionatzen da, hala nola, zalantzak argitzeko txostenak egitea, Euskadin Eusko Jaurlaritzaren interbentzioari edo beste euskal organo aditu bati esleitu behar baitzaizkio.
Zerbitzu juridiko zentralek uste dute ez doktrina konstituzionalak ez Konstituzioak berak ez dutela ondorioztatzen Estatuak ezin duela bere gain hartu eskumen betearazlerik, eta Estatuak gai horietan dituen eskuduntzak arauemaileak direla, ez betearazleak. Gainera, Konstituzioak ezartzen du Estatuak ezin duela bereganatu enplegatu eta kargu publiko autonomikoen zuzeneko kontrola.
Arrazoi horiek guztiak direla eta, Eusko Jaurlaritzak konstituzio-kontrakotasuneko errekurtsoa jartzea erabaki du Konstituzio Auzitegian. Aldez aurretik, Estatuari eskatzen zaio dagokion Aldebiko Batzordean negoziazio bat irekitzeko.
Eskumenik ezaren errekerimendua
Era berean, Gobernu Kontseiluak onartu du eskumenik ezaren errekerimendu bat bidaltzea Estatuari, Aurrekontuen Legearen xedapen gehigarri hori garatzeko agindu bat indargabetu edo alda dezan. Agindu horrek zehatz mehatz azaltzen du Minerva izeneko tresna informatiko automatizatuaren funtzionamendua, euskal administrazioan interes gatazken arriskua ebaluatzeaz arduratuko dena. Errekerimendu horren ondoren, Estatuko Gobernuak denbora tarte bat du erantzuteko tresna hori erabiltzera behartzeko eskumenduna den ala ez, eta erantzun horren arabera, Eusko Jaurlaritzak jurisdikzio bidea irekita izango du eskumen gatazka bat planteatzeko Konstituzio Auzitegian.
