- Uztailaren 18a Nazio Batuek Hegoafrikako buruzagiaren figura aldarrikatzeko, askatasunik gabeko pertsonentzat tratu duina defendatzeko eta mundu osoko espetxeetako langileen lana aitortzeko nazioarteko data izendatu dute
- Eusko Jaurlaritzak aste bizia aurreikusi zuen euskal espetxeen inguruan, ekitaldi nagusi batekin amaitzen zena, baina programaren parte handienaudazkenera eraman behar izan du Jaurlaritzak
- Nelson Mandela Egunaren lehen edizioan Lehendakariak parte hartuko du, eta Gómez Elósegui saria emango da ekitaldi horretan. Sari horrekin espetxean pertsonen edo erakundeen lana aintzatesten da
Uztailaren 23rako Hauteskunde Orokorren deialdiak eragin du Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailaren agendan eragina izatea, eta dagoeneko programatuta zituen zenbait ekintza atzeratzea, hauteskunde garaian antolatu ezin izan direlako. Nelson Mandela Eguna da ekitaldi horietako bat. Uztailaren 18tik urriaren 2ra pasatu da.
Ekitaldia Donostiako Tabakalera eraikinean egingo da, Eusko Jaurlaritzara kartzelak transferitzearen bigarren urteurrenarekin bat etorriz.
2015ean, Nazio Batuen Batzar Nagusiak Nelson Mandelaren Nazioarteko Eguna izendatu zuen egun hori, eta Nazio Batuen Gutxieneko Arauak ezarri zituen askatasunik gabeko pertsonen tratamendurako. Egun horretan, beraz, kartzelaratze-baldintza duinak sustatzen dira, eta mundu osoko presoen lana berariaz aitortzen da.
Hori dela eta, Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politika Sailak beste ospakizun-etapa bat hastea erabaki zuen 2023an, euskal espetxeetako funtzionarioen onarpena eta giza eskubideen defentsa bateratzeko.
Nelson Mandela Eguna, urteko festa baten lehen edizioa
Ildo horretatik, Nelson Mandela Egunaren lehen ediziorako, programa interesgarri bat prestatu zen, hiru espetxeetako kultura-jarduerak biltzen zituena astean zehar. UPV/EHUren Udako Ikastaro batzuk ere antolatu ziren, Gazte Justiziari, Justizia Errestauratiboari eta askatasunik gabeko pertsonen barne-bizitzari buruzkoak. Uztailaren 18an amaitzen zen astea, Donostian ekitaldi nagusi batekin.
Ospakizuna urriaren 2ra aldatu denez, programazio horren zati bat udazkenera atzeratu behar izan da, baina, arrazoi argiengatik, beharrezkoa izan da udako ikastaroen deialdiari eustea.
Tabakalera eraikinaren ekitaldi nagusian Iñigo Urkullu lehendakariak parte hartuko du, baita Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politika Saileko justizia-talde osoak ere, hiru espetxeetan egunero lan egiten duten langileak barne.
Barneko pertsonekin lan egiten duten hirugarren sektore sozialeko elkarte eta erakundeak ere gonbidatuta daude.
Francisco Javier Gómez Elosegi saria
Nelson Mandela Egunaren lehen edizio honetan, Eusko Jaurlaritzak Francisco Javier Gómez Elósegui 2023 saria irabazi duen pertsona edo erakundea ezagutaraziko du. Sari hori Kriminologiaren Euskal Institutuak (IVAC) ezarri zuen duela hiru urte, ETAk 1997ko martxoaren 11n hil zuen Francisco Javier Gómez Elósegui lankidearen oroimenez.
Sariak publikoki aitortzen du espetxeekiko konpromisoan nabarmendu diren pertsona edo entitateen lana eta ibilbidea.
2023tik aurrera, Nerea Melgosak zuzentzen duen sailak, Justizia Sailburuordetzaren bidez, sariaren antolaketa bere gain hartuko du etengabe.
Orain arte, IIVACek erakunde hauek saritu ditu:
- 2020: Loiola Etxea elkartea, “bere lan eta ibilbide eredugarriagatik eta espetxeekin duen konpromiso zabalagatik”. Erakunde hori 2001ean sortu zen, eta “gizarteratzeko prozesuetan eta, bereziki, espetxeratze-prozesuetan elkartzeko eta laguntzeko gunea eskaintzeko lan egiten du.
- 2021: ADAP Presoei Laguntzeko Elkartea, bere borondatez Arabako espetxean dauden pertsonen bizi-kalitatea hobetzen diharduena. Izapideak errazten dituzte, oinarrizko beharrak asetzen dituzte; familiakoekin harremanak izaten laguntzen dute; errespetuan eta tolerantzian hezten dute; eta emakume presoen ahalduntzea eta gizon presoen eta emakume presoen arteko aukera-berdintasuna bultzatzen dute.
- 2022: Bizkaiko Bidesari Elkartea, askatasunik ez duten pertsonen beharrizan aldakorrei erantzuten diena, gizarteratzean lagunduz, eta espetxeen inguruko kontzientzia sozial berria ahalbidetuz.
