- Arabak bat egin du Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailaren programarekin, lau gizarte-erakunderekin, sareko 22 bizkaitarrekin eta gipuzkoarrekin
- Ehun gazte baino gehiagok lortu dituzte beren helburuak, eta beren kabuz mantentzen dira egun, laguntzarik gabe
- Trapezistak programaren profila mutil gazte batena da, 22 urtekoa, eta familiarik gabe migratzen duena Marokotik, Aljeriatik edo Saharaz hegoaldeko Afrikatik; 18 hilabete baino gehiago daramatzana Euskadin, hiri-ingurune batean bizi dena eta gizarte-laguntzako sarea eraikitzen ari dena
Pandemiak 2020ko martxoan jotzen zuenean eta Covid-19aren hedapena geldiarazteko herritarren konfinamendua beharrezkoa egin zenean, Euskal Gizarte Zerbitzuak kale guztietatik ibili ziren euren herrietan eta hirietan bizi ziren etxerik gabeko pertsonei babesa emateko. Ekintza hark errealitate gordina azaleratu zuen Bilbon: ehundik gora gazte etxegabetasun-egoeran bizi ziren. Orduan, hirugarren sektore sozialeko erakunde eta entitateak talde honekin hasi ziren lanean, eta Trapezistak programaren oinarriak ezarri zituzten.
Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politika Sailak, 2022aren hasieran, proiektu pilotu bat bultzatu zuen Bizkaian, 18 eta 25 urte bitarteko gazteei gizarteratze prozesurako behar zuten aldi baterako laguntza eskaintzeko. Horrela, prestakuntza eta aholkularitza eman zitzaien lan-merkatuan sartzeko eta, batez ere, beren eskubideak eskuratzeko, haiek erabiltzeko gaitasuna emanez eta programarekiko menpekotasunik sor ez zedin.
Bizkaian ezarritako proiektu horri ezker, ondorio garbia atera zen: jarraipen horrekin eta bizitzeko baliabideak emanez, kalean bizi ziren gazte gehienak gizartetik baztertzeko arriskutik urruntzen ziren. Bizkaiaren ondoren, gero Gipuzkoa sartu zen proiektu horretan eta, uztailetik aurrera, Arabak egin du bat. Gaur egun, 374 gaztek hartzen dute parte programan, besteak beste, Arabako hogeita hamar bat lagunek.
Trapezistak Migrazio eta Asilo Zuzendaritzak sustatutako lankidetza publikoko eta sozialeko programa bat da. Hirugarren sektoreko 26 erakundek parte hartzen dute, laguntza sozialean esperientzia handia dutenak. Agintzarik koordinatzen du sarea.
Programaren balantzea
Iaz hasi zenetik, Trapezistak programak 450 gazteri lagundu die, gehienak gizonezkoak izanik: 437 gizon eta 13 emakume; horietatik 371 (358 gizon eta 13 emakume) Bizkaian bizi dira eta 79, denak gizonak, Gipuzkoan.
Balantze honetako datu garrantzitsuenak hauek dira: 116 pertsonak beren helburuak lortu dituzte eta dagoeneko programa utzi dute, eta %24,4k bizi-proiektu bati eusten dio bere baliabideekin, inolako laguntzarik gabe.
Bestalde, Trapezistak programan sartzen diren pertsona guztiek eskubide eta betebeharren gaineko akordioa sinatu behar dute. Eta 25 pertsonak bakarrik (%5,5) eman dute baja adinagatik, beren borondatez uzteagatik edo arauak ez betetzeagatik.
Trapezistak osatzen dituzten pertsonen profila Marokotik, Aljeriatik edo Saharaz hegoaldeko Afrikatik familiarik gabe migratzen duen 22 urteko gizon batena da; 18 hilabete baino gehiago daramatza Euskadin, eta hiri-ingurune batean bizi dena, non gizarte-laguntzako sarea eraikitzen ari dena.
Ekonomiari eta enplegagarritasunaren sustapenari dagokienez, %32,3 autonomoa da gizarte-babeseko sistemak erabiltzeko, eta nabarmentzekoa da %77k ahalmen handia edo ertaina duela baliabide ekonomikoen kudeaketan.
Gainera, artatutako pertsonen % 27 lan-munduan sartu da edo laster sartuko da. Horrela, 63 pertsonak urtebetetik gorako kontratu erregularizatu bat sinatu dute, Lanbide arteko Gutxieneko Soldataren adinako soldata edo handiagoa duena eta lanaldi osokoa.
Laguntza-sare bat izatea funtsezkoa da edozein bizi-proiektu zabaltzeko. Trapezisten kasuan, %78k maila ertain eta altua erakusten du tokiko balioekin eta komunitatekoa izatearen sentimenduarekin bat egiten dutela. Eta %84k maila ertaina eta altua ditu bizi-ohitura osasungarrietan.
Programak aukera ematen du erroldatzeko eta, beraz, Osasun Txartel Indibiduala eskuratzeko. Horrek berekin dakar, halaber, errotze-bide bat eta haren administrazio-erregularizazioan aurrera egitea, prestakuntza-prozesuetan eta enplegurako sarbidean lagunduz; eta, denborarekin, gizarte-babeseko sistema eta beste eskubide batzuk.
Aurkezpena Araban
Gasteizko Txiribuelta akrobazia eta zirku eskolan aurkeztu dute gaur Trapezistak elkartearen balantzea eta Araba programan sartuko dela iragartzen duen iragarkia. Zirku giroan, Nerea Melgosa Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuak parte hartu du ekitaldian, eta programaren balioa azpimarratu du eta “ausartak” deitu ditu agertokian lagun izan dituen hogeita hamar trapezistak.
Melgosak iragarki bat ere egin du: “Neska-mutilak kalean bizitzen aurkitzen ditugunean, bizitzak zigortzen ditu; batzuk ez daude prestatuta prozesuari ekiteko eta beharrezko konpromisoak hartzeko. Denbora gehiago behar dute, haien prozesua luzeagoa baita. Hasieran, talde honentzat Irauli izeneko beste programa bat sortu genuen, Trapezistak programan sartu aurreko urratsa zena; gaur egun, programaren I. fasea dela uste dugu. Erakundeen eta pertsonaren beraren banakako lanak bide egokian jarriko ditu”, azaldu du.
Sailburuak hirugarren sektoreko gizarte erakundeen lana goraipatu du, eta gogorarazi du Trapezistak programak, “bizitzan funtsezkotzat jotzen ditugun” bost eskubideak bermatu ditzakeela: osasuna, enplegua, etxebizitza, diru-sarreren bermea eta Gizarte Segurantza. “Badakigu bidean lagundu behar diegula”, esan du. Agurrean, Melgosak azken hitz batzuk azpimarratu ditu: “Animo, gogor lan egin eta zortea izan bizitzan. Eman diezaiogun txiribuelta bat bizitzari!”.
Ekitaldiari jarraipena emateko, Unai Zabala Agintzariko zuzendari eta Trapezistak-eko koordinatzaileak eta Itaka Escolapioseko Rosiris Lastre Arrietak hartu dute parte, programan hasten diren Arabako lau erakundeen izenean. Rafa López Arostegi ere mintzatu da, Eusko Jaurlaritzako gizarte-politiken arloko aholkularia eta Trapezistak-ren bultzatzaileetako bat.
Era berean, Eusko Jaurlaritzako Migrazio eta Asiloko zuzendari Xabier Legarretak hitzaldi bat izan du jendaurrean Trapezistak-eko talde batekin, eta euren esperientziak partekatu dituzte programan.
Zirkuko emanaldia Itziar Sánchez trapezistak zuzendu du.
