Gobernu Kontseiluak Euskadiko BGAE-entzako dekretu berria onartu du gaur, Estatuan bakarra eta berritzailea den etorkizuneko lehentasunezko enplegu-sistema finkatzeko. Dekretu hori urtarrilaren 26an berretsi zuen Gizarte Aurreikuspenaren Euskal Kontseiluak. Dekretu horrek lehentasunezko BGAEak arautzen ditu Euskadiko pentsioen eredu osagarri gisa, eta langileen eta enpresaren artean partekatutako ekarpenez hornituko dira, batez ere errenta gisako prestazioak emanez.
Testu berriak, era berean, BGAE-entzat egokiak diren aktibo berriak jasotzen ditu. Horiek finantza-merkatu berrietarako sarbide dibertsifikatuagoa ematen diete eta sozialki arduratsuak diren inbertsioen alderdiak garatzen dituzte. Gainera, gehienezko administrazio-gastuen beherapena sartzen da, eta horrek zuzeneko onura ekarriko die pentsio osagarriei, zuzeneko proportzioan igoko baitira. Berrikuntzen artean, BGAE-en gobernu-organoetan gizonen eta emakumeen arteko banaketa orekatua lortzeko eskakizunak nabarmentzen dira, besteak beste.
Dekretua apirilean jarriko da indarrean, erakundeen inbertsio-araubidea malgutzen duten aurreikuspenen aplikazioa errazteko. Indarrean jarri ondoren, 6 hilabeteko epea egongo da estatutuak eta erregelamenduak dekretura egokitzeko. Epe hori gorabehera, administrazio-gastu berriak 2024ko uztailaren 1etik aurrera aplikatuko dira.
Lehentasunezko enpleguko BGAE-en helburu nagusia da errenta gisako prestazioak kobratzea, Gizarte Segurantzaren pentsio publikoa osatzeko. Horretarako, Dekretuak gutxieneko kapital bat finkatzen du, eta hortik aurrera, BGAE bateko bazkideak zenbateko hori metatu ondoren, nahitaez bihurtu beharko da biziarteko errenta edo finantza-errenta, gutxienez 15 urterako.
Dekretua idaztean, prestazioaren ordainketa errenta moduan zehazteko atalasea ezarri da, Gizarte Segurantzaren 65 urteko gutxieneko erretiro-pentsioarekin lotutako pentsio-zenbatekoen tartearen arabera. Sektorearekin eta gizarte-eragileekin hainbat bilera egin eta erregulazio berriaren ondorioak aztertu ondoren, neurrizko lurreratzea planteatzen da, eredua aurreikuspen-sistema baloratua eta onarpen handiagoa izango duena izateko moduko zifrekin.
Hori guztia, gizarte-aurreikuspen osagarria gaztetatik orokortuz gero, partekatutako ekarpenekin, Dekretu honetan ezarritako kopurua baino eskubide ekonomiko handiagoak metatuko direlakoan. Horri prestazioak errenta moduan kobratzearekin bat datorren tributazioa gehitzen bazaio, benetako aurreikuspen-sistema osagarri propioa eta ibilbide luzekoa lortuko da.
Dekretuak prestazioak jasotzeko formula mistoa ezartzen du (errenta moduan eta kapital moduan). Lehentasunezko sistema orokortzeko helburuarekin, kontuan hartu da Gizarte Segurantzan ezkontidea ardurapean duen gutxieneko pentsioa halako bi eta erdi ezartzea 2024rako, hau da, 36.166 €. Era berean, eskubide ekonomikoen % 20 gehienez kapital moduan kobra litekeela jotzen da. Parametro horiekin, hileko pentsioak 200 eurokoak izango lirateke 15 urterako 12 ordainsaritan, eta 150 eurokoak 20 urterako 12 ordainsaritan. Kapitalaren % 20 izanez gero, hilean 160 €-ko pentsioa lortuko litzateke 15 urtean, edo 120 €-koa 20 urtean.
Horrekin batera, lehentasunezko BGAE-ekin egindako bileren ondoren eta bazkideek eskuratutako eskubideen babesean, errenta moduan ordaintzeko atalasea finkatu da, ezkontidea ardurapean izanda Gizarte Segurantzaren erretiroaren urteko gutxieneko zenbatekoaren halako hiru: 43.400 € 2024an, eta kapital moduan kobratzeko gehieneko portzentajea % 25ekoa, estatutuek hala jasotzen badute. Lau urteko aldi iragankorra izango da lehentasunezko enpleguko BGAE-entzako errenta gisako prestazioak nahitaez kobratzeko, eta araubide iragankor horretan sartu ahal izango dira bai aldi horretan eratzen diren lehentasunezko BGAE berriak, bai lehendik eratuta dauden eta lehentasunezko bihurtzen diren enpleguko BGAEak.
