Ordiziako Idiazabal Gaztaren Kofradiak antolatzen duen Ordiziako Gaztaren IX. Biltzarra urriaren 4an, goizean, egingo da Gipuzkoako Goierri eskualdean, Ordiziako Barrena jauregian, eta larreak, transhumantziak eta elaborazioak aztertuko ditu eta omenaldia egingo dio Jesús Garzóni, “Susori”, arrano inperiala eta iberiar katamotza berreskuratzen Félix Rodriguez de la Fuenteren laguntzaile izan zenari.
Lehenengo hitzaldia Mikel de Francisco biologoarena izango da. Eusko Jaurlaritzaren mende dagoen Hazi Fundazioko Natur Ingurunearen Arloko arduradunak “Euskal mendietako paisaiak: sortutako natura kontserbatzeko erronka” izango du aztergai. De Franciscok lehenengo parke naturalen definizioan eta izendapenean parte hartu zuen, bai eta Euskadiko Natura 2000 Sarearen diseinuan ere, eta Europako Batzordearen Natura 2000 saria jaso zuen LIFE Oreka Mendian proiektuaren arduraduna ere izan zen.
Gaur egun, autonomia erkidegoen arteko Ruraltxa proiektuaren garapena zuzentzen du Euskadin. Mendiko larreak, transhumantziarekin lotuta daudenak, aztertuko ditu: “flora- eta fauna-espezie oso bereziak dituzte, eta gure naturgune babestu nagusien muina dira. Natura hori abeltzaintzaren kudeaketaren eta aprobetxamenduaren mendeetako emaitza da baina gaur egun arriskuan dago, artzaintza estentsiboa bertan behera uztearen eta murriztearen ondorioz, eta nekazaritzako eta naturaren kontserbazioko politiken laguntza behar du”.
Artzain gazta
Goizeko hamarretan, bigarren hitzaldia Jaime Izquierdok aurkeztuko du. Geologia Zientzietan lizentziadun hau Asturiasko Printzerriko Gobernuko enplegatu publikoa izan da eta jada erretiratuta dago. Mendiko Udalerrien Espainiako Elkarteko Aholku Batzordeko koordinatzailea eta La Lagunako Unibertsitateko Nekazari Ikasketen Kultura Katedrako kidea da.
Bere hitzaldian gaztaren balorazio-prozesuaz hitz egingo du: “elaborazioan bertan hasten da, gazta egiten duen artzainaren kontzientzia garatuz eta gazta egitearen eta gazta saltzearen emaitzaren artean kostu errealetan dagoen desoreka nabarmenduz”. “Hausnarketa sakona egin behar da lurraldearen garapen integralari, agroekosistemen kontserbazioari, ekoizpenaren errentagarritasun ekonomikoari eta artzainaren beraren kontsiderazio sozialari lotutako lanbide honen inguruan, antzinako ofizioa izen handiko etorkizuneko lanbidea bihurtu ahal izateko”, nabarmenduko du.
Agustin del Pradok, BC3 Klima Aldaketaren aurkako Euskal Institutuko Ikertzaileak emango duen hirugarren hitzaldia “Giza jarduera: zer egiten du eta zein neurritan?” izango da. Hizlariak artzaintzaren ondorioak aztertuko ditu gizarte industrialaren berezko jarduerekin eta aisialdiarekin alderatuta, eta abeltzaintza estentsiboaren eragina jasaten duten era guztietako faktoreak errepasatuko ditu.
Eguerdian omenaldia egingo zaio Jesús Garzóni, “Susori”, iberiar katamotza eta arrano inperiala berreskuratzen Félix Rodriguez de la Fuenteren laguntzaile izan zenari. Horien gaur egungo egoera, izan duten bilakaera positiboagatik, duela urte batzuk pentsaezina zen. Garzón Monfrague eta Oyambres parke naturalen alma pater izan zen, eta abeltzaintzari dagokionez, abelbideen milaka kilometro, Madril zeharkatzen duena barne, berreskuratzearen aldeko apustua egin zuen.
Besteak beste Pastores de la Mesta eta Pastos sin Fronteras abeltzain-elkarteak sustatu zituen. Bere lana Estatuko eta Europako hainbat erakundetan aitortu eta saritu zuten.
Komunikazioan aditua den Ion Odriozola moderatzaile izango duen mahai-inguruan hitzaldietan aztergai izan ez diren edo behar bezain sakon aztertu ez diren gaiak garatuko dira. Horrez gainera, datorren urteko, 2025eko, X. Biltzarrerako gaiak ere zehaztuko dira. (Hogetabi sarean eskainiko da Biltzarra esteka honetan: https://quesoidiazabal.org/9congreso)
